کلیات روند مذاکرات صلح مبتنی بر نتیجه برای افغانستان
روند مذاکرات صلح با توجه به عوامل متعدد تاثیر گذار برآن، یک روند بسیار پیچیده و پرچالش است. همچنان، با توجه به طبیعت منازعات مسلحانه و منافع کلان نهفته در این نوع منازعات، تغییر موضع بازیگران و یا شاخه های تحت امر آنان علاوه بر تبعات سیاسی تصامیم اتخاذ شده در روند صلح، در هر لحظه می‌تواند مسیر مذاکرات را تغییر داده و یا مذاکرات را به بن‌بست بکشد. بناً؛ با توجه به پیچیده‌گی های این روند و چالش‌های موجود در مسیر رسیدن به یک توافق جامع در افغانستان، نیاز به تغییر فکر و راهکار های سنتی مدیریت روند صلح جداً احساس میشود و در شرایط کنونی، می‌توانیم با ایجاد فکر جدید و طرح نو، روند صلح مبتنی بر نتیجه را آغاز نماییم و به یک توافق جامع که بتواند صلح پایدار را در افغانستان تضمین کند، دست یابیم.
با الهام از تجربیات موفق کشور های دیگر که دوره های طولانی منازعات مسلحانه را پشت سر گذاشته و به صلح دست یافته اند، مذاکرات صلح افغانستان نیز می‌تواند در سه مرحله و در چارچوب زمانی معین موفقانه اجرا شود. مرحله اول شامل زمینه سازی برای ورود به یک مذاکره موفق است، مرحله دوم انجام مذاکرات مبتنی بر نتیجه و مرحله سوم تطبیق موفقانه مفاد توافقنامه به دست آمده از مذاکرات می‌باشد.
در مرحله اول تیم مذاکره کننده دولت افغانستان باید تلاش نماید تا با جانب مقابل روی تعیین اهداف مذاکره و چارچوب کاری مذاکرات به تفاهم برسد. سپس، با درنظرداشت اصل مشارکت، آجندای مذاکرات را طرح و در چارچوب زمانی معین مذاکرات را به پیش برده و در جهت دست یافتن به اهداف نهایی و یک توافق ارزشمند عمل نماید.
اما؛ به دلیل این‌که مراحل مختلف تامین صلح دایمی مستلزم عملکرد گام به گام و محتاطانه‌ی طرفین مذاکره می‌باشد و این مراحل شامل آتش‌بس، اعتماد‌سازی بین طرفین منازعه و پرداختن به مسایل مهم مورد اختلاف در زمینه های سیاسی، مدنی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی است و دست یافتن به یک توافق (ولو اگر بسیار خوب هم باشد)، فقط گام اول در مسیر دست یافتن به صلح دایمی است. لذا؛ تطبیق موفقانه مفاد توافقنامه‌ی به دست آمده چالش به مراتب جدی‌تر و پیچیده‌تر از روند مذاکرات و دست یافتن به توافق است و ایجاب می‌نماید که تیم مذاکره کننده دولت افغانستان در تمام مراحل مذاکرات تمهیدات مشخصی را برای تطبیق هر بخش از توافقنامه در داخل توافقنامه پیشنهاد نموده و جزییات تخینکی انجام مراحله مختلف توافقات را در اسناد ضمیمه‌ی جداگانه نهایی سازد. با اتخاذ این روش بهتر می‌توان مفاد توافق را تطبیق نموده، راه فرار طرفین از مسئولیت در آینده‌ی بعد از توافق را بسته نموده و زمینه دخالت جریان ها و گروه های بیرونی را محدود ساخته و بستر توافقات سیاسی خارج از مذاکرت توسط گروه های ذینفع را کاملا برچید.
همچنان تیم مذاکره کننده دولت افغانستان باید میکانیزم های موثری اعتماد سازی را نیز در مراحل مختلف و به منظور جلوگیری از به بن‌بست کشیده شدن مذاکرات به کار گیرد و در صورت لزوم، از ظرفیت نهاد های ناظر برای نظارت موثر در مراحل مختلف مذاکرات استفاده نموده و در رفع بن‌بست های احتمالی و جلوگیری از سودجویی طرف مقابل استفاده نماید. گفتگوهای بین‌الافغانی دوحه در سال ۲۰۱۹ می‌تواند مثال خوبی یک میکانیزم موثر برای رفع بن‌بست های احتمالی باشد که توسط یک نهاد تسهیل‌کننده برگذار گردید و بستر گفتگوی موثر را فراهم نمود.
برای انجام موفقانه آنچه در سطور بالا از آن تذکار به عمل آمد، تیم مذاکره کننده دولت افغانستان به تحلیل های علمی و اطلاعات موثر و مستند از وضعیت کشور به صورت مداوم ضرورت دارد که این اطلاعات در حوزه های تحلیل وضعیت سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی می‌باییست توسط وزارت دولت در امور صلح و توسط متخصصین در هر حوزه تأمین گردد. برای این منظور وزارت دولت در امور صلح نیازمند ایجاد بانک اطلاعات به منظور مدیریت معلومات جمع آوری شده در زمینه های مختلف می باشد. همچنان وزارت دولت در امور صلح مکلف است تا زمینه دسترسی شهروندان به معلومات را در جریان مذاکرات صلح فراهم نموده و زمینه حمایت مردم افغانستان از این روند را فراهم نماید.
برای دریافت یا مطالعه کامل طرح اینجا کلیک کنید!
